تازه‌ترین اثر تحقیقی حوزه هنری فارس با عنوان مجموعه مقالات «تاریخ مدرسه علمیه سعیدیه ارسنجان» منتشر شد.
به گزارش پایگاه خبری حوزه هنری، محمدحسین ابراهیمی که این مجموعه مقالات به کوشش وی گردآوری شده، عنوان کرد: مشکل اساسی در انجام این پژوهش کمبود منابع بود؛ چرا که درباره این مدرسه تنها دو معرفی بسیار کوتاه در کتاب آثار العجم و کتاب فارسنامه ناصری شده بود.
وی افزود: فکر تدوین اثری پژوهشی درباره این مدرسه را از سال‌ها پیش در سر داشتم و نهایتاً طرح پژوهشی آن را به حوزه هنری فارس ارائه دادم که مورد استقبال قرار گرفت، اما به سبب کمبود منابع تصمیم گرفته شد که اثر به‌صورت فراخوان مقاله و در قالب مجموعه مقاله گردآوری شود.
گردآورنده تاریخ مدرسه سعیدیه ادامه داد: غیر از بنای مدرسه که زمینه نگارش مقاله درباره معماری اثر را فراهم می‌کرد، درباره موضوعات دیگر منبعی در دست نبود، در نتیجه با اعلام فراخوان مقاله توسط حوزه هنری فارس موضوع تلاش شد تا زمینه گردآوری اسناد و ورود پژوهشگران بومی و محلی به این پژوهش نیز فراهم شود.
وی تصریح کرد: با این افق، همزمان با اعلام فراخوان، محورهای پژوهش در منقطه ارسنجان و فارس اطلاع‌رسانی شد و همزمان با پژوهشگران بومی و مجموعه‌داران خانگی نیز رایزنی شد تا اسناد مرتبط با موضوع را در اختیار قرار دهند و در نگارش مقالات همکاری کنند.
ابراهیمی گفت: خوشبختانه تلاش ها نتیجه داد و رفته رفته اسناد تاریخی ارزشمندی از عصر صفوی تا پهلوی به دست آمد و پس از گردآوری، طبقه‌بندی و بازخوانی آنها، کار نگارش مقالات رقم خورد. اسناد ارائه شده که شامل اسناد وقفی، اجازات شرعی و اجتهاد و ... هستند، نقش اساسی را در روشن شدن بخش عمده‌ای از ابعاد این پژوهش داشته‌اند.
این نویسنده و محقق ادامه داد: در این مجموعه به جوانب تاریخی، فرهنگی و اجتماعی مدرسه سعیدیه و معرفی شخصیت‌های برجسته آن بر پایه مطالعات کتابخانه‌ای، پژوهش اسنادی و تحقیقات میدانی پرداخته و سعی شد که ابعاد گوناگون موضوع مورد بررسی قرار گیرد.
وی افزود: در این مجموعه، مقالاتی همچون «ارسنجان در عصر صفوی» محمدحسین ابراهیمی، «شرح تأسیس و بنای مدرسه سعیدیه» محمدحسین ابراهیمی و زهره اسکندری، «موقوفه مدرسه سعیدیه از آغاز تا 1398 شمسی» محمد فروردین، «مدرسه سعیدیه و خاندان خوش‌نویس ارسنجانی» اکبر اسکندری و نسرین اسکندری، منتشر شده است.
ابراهیمی گفت: «تأثیر تحولات نوین آموزشی بر مکتب خانه‌ها و مدرسه سعیدیه» محمدحسین ابراهیمی، «نگاهی به زندگی، آثار و اندیشه ملا احمد ارسنجانی» آرزو حقیقی، «نگاهی به زندگی و آثار آیت‌الله محمدمهدی آثاری» کاووس رضایی، «سیری در زندگی آیت الله سید ابوالقاسم فقیه ارسنجانی» روح‌الله خادمی، «شرح حال و زندگی خاندان ثقه‌الاسلام ارسنجانی» سید محمدهادی حسینی و روح‌الله خادمی، دیگر مقالات این مجموعه را شکل داده‌اند.
وی در بیان ضرورت این پژوهش افزود: این مدرسه هر چند در مقایسه با مدارس هم‌عصر خود که در شیراز ساخته شده‌اند ابعاد وسیعی ندارد، اما برای قصبه آن روز ارسنجان و در مقایسه با جمعیت آن، بنایی درخور و شایسته به‌شمار می‌رفت و عناصر کلی مدارس چون هشتی، حجره و ایوان در آن در نظر گرفته شده است.
گردآورنده این اثر ادامه داد: مدرسه سعیدیه از یادگارهای دوره صفویه و نماد علمی، فرهنگی، اجتماعی و مذهبی منطقه ارسنجان است که در گذر تاریخ بر فضای دینی، فرهنگی و اجتماعی منطقه تأثیری ژرف گذاشته است؛ از این رو حفظ و نگهداری آن به مثابه ارج نهادن بر تاریخ، فرنگ و تمدن اسلامی است.
وی ضمن بیان این مطلب که در استان فارس به‌ویژه شهر شیراز مدارس علمیه تاریخی متعددی وجود دارد گفت: متأسفانه تاکنون این گنجینه بزرگ از نگاه پژوهشگران مغفول مانده‌اند و پژوهش موردی به شیوه مجموعه مقالات تاریخ مدرسه سعیدیه ارسنجان که ابعاد مختلف موضوع را در بر بگیرد، درباره دیگر مدارس انجام نشده است.
ابراهیمی تصریح کرد: ضرورت دارد که نسبت تحقیق و پژوهش درباره مدارس تاریخی فارس به‌صورت موردی در دستور کار نهادهای علمی، آموزشی و فرهنگی قرار گرفته و پژوهشگران تاریخ فارس نیز به این مسئله همت گمارند.
وی ضمن بیان این مهم که مدارس علمیه خاستگاه علما و عرفای برجسته فارس بوده است گفت: با انجام چنین پژوهش‌هایی به معرفی این بزرگان نیز پرداخته خواهد شد و اسناد مرتبط با آنها نیز گردآوری و منتشر می‌شوند و منابع مهمی برای پژوهشگران عرصه فرهنگی و تمدن اسلامی و شیعه پژوهشی فراهم خواهد آمد.
این نویسنده و پژوهشگر همچنین اظهار داشت: مدرسه علمیه سعیدیه ارسنجان در سال 1085 قمری به همت حاج محمدسعید ارسنجانی تأسیس و رقباتی نیز بر آن وقف شده است. این مدرسه در گذر تاریخ از مهم‌ترین پایگاه‌های تدریس و تحصیل علوم دینی در فارس بوده است و علما و عرفای برجسته‌ای از آن برخاسته‌اند.
وی افزود: مدرسه به شکل دو ایوانی بنا شده و مساحت آن حدوداً 800 متر مربع است که 200 متر مربع آن به حیاط و 600 متر آن به فضاهای مسقف از قبیل مَدرس و 14 حجره تعلق گرفته است. این بنا در سال 1355 شمسی در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفته است و همچنان به حیات فرهنگی و دینی خود ادامه می‌دهد.
شایان ذکر است، مجموعه مقالات تاریخ مدرسه سعیدیه زیر نظر حوزه هنری استان فارس و به‌صورت فراخوان مقاله گردآوری و توسط انتشارات مجمع ذخائر اسلامی با مقدمه استاد محمد نعمتی پژوشگر هنر اسلامی و خوش‌نویس برجسته کشور منتشر شده است.
انتهای پیام/
نظر شما